Κάποιοι οικονομολόγοι παραβλέπουν τη σύγχρονη ιδέα πως η ευημερία μιας χώρας εξαρτάται από την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα. Υιοθετούν μια μηχανιστική άποψη πως η ευημερία είναι ζήτημα απασχόλησης, και πως η απασχόληση καθορίζεται από τη «ζήτηση» - κρατικές δαπάνες, κατανάλωση νοικοκυριών και ζήτηση επενδύσεων.Κοιτάζοντας την Ελλάδα, αυτοί οι οικονομολόγοι υποστηρίζουν πως μια μεταβολή στη δημοσιονομική πολιτική προς τη «λιτότητα» - έναν μικρότερο δημόσιο τομέα – έχει επιφέρει μια έντονη έλλειψη ζήτησης και συνεπώς και μία ύφεση. Αυτός ο ισχυρισμός, ωστόσο, παρερμηνεύει την ιστορία και υπερτιμά τη δύναμη των κρατικών δαπανών.
Μεγάλο μέρος της πτώσης της απασχόλησης στην Ελλάδα πραγματοποιήθηκε πριν από τις μεγάλες περικοπές στις δαπάνες μεταξύ του 2012 και του 2014 – λόγω, αναμφίβολα, της μειωμένης εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση. Οι ελληνικές κρατικές δαπάνες ανά τρίμηνο αναρριχήθηκαν στο οροπέδιο των 13,5 δισεκατομμυρίων ευρώ την περίοδο 2009-2012, προτού πέσουν στα 9,6 δισεκατομμύρια ευρώ περίπου το 2014-2015. Παρ’ όλα αυτά, οι κάτοχοι εργασίας έφτασαν στο απόγειό τους των 4,5 εκατομμυρίων την περίοδο 2006-2009, και είχαν πέσει στα 3,6 εκατομμύρια μέχρι το 2012. Μέχρι τη στιγμή που η Ελλάδα άρχισε να μειώνει τον προϋπολογισμό της, το ποσοστό της ανεργίας – 9,6% του εργατικού δυναμικού το 2009 – είχε ήδη φτάσει σχεδόν στο σημερινό επίπεδο του 25,5%.
Αυτά τα ευρήματα αντικρούουν έντονα την υπόθεση πως η «λιτότητα» έχει φέρει την Ελλάδα στην παρούσα της κακή κατάσταση. Υποδεικνύουν πως η στροφή της Ελλάδας από τις υψηλές δαπάνες την περίοδο 2008-2013 δεν ευθύνονται για τη σημερινή μαζική ανεργία.
Άλλο ένα εύρημα δημιουργεί αμφιβολίες για το κατά πόσο η λιτότητα επιβλήθηκε πραγματικά στην Ελλάδα. Οι κρατικές δαπάνες έχουν σίγουρα πέσει – αλλά μόνο ως εκεί όπου ήταν παλιότερα: τα 9,6 δισεκατομμύρια ευρώ του πρώτο τριμήνου αυτού του έτους είναι, στην πραγματικότητα, περισσότερα απ’ ότι ήταν μέχρι και το 2003. Συνεπώς, η υπόθεση της λιτότητας φαίνεται να είναι λανθασμένη. Η Ελλάδα δεν έχει αφήσει πίσω της τις παλιές δημοσιονομικές νόρμες, έχει επιστρέψει σε αυτές. Αντί να περιγράφουμε τις σημερινές κρατικές δαπάνες ως «λιτές», θα ήταν πιο σωστό να τις δούμε ως το τέλος πολυετούς δημοσιονομικής ασυδοσίας, που έφτασε το αποκορύφωμά της το 2013, όταν το δημοσιονομικό έλλειμμα της κυβέρνησης έφτασε το 12,3% του ΑΕΠ και το δημόσιο χρέος έφτασε το 175% του ΑΕΠ.
Η «σχολή της ζήτησης» μπορεί να απαντήσει πως, ασχέτως εάν υπάρχει δημοσιονομική λιτότητα τώρα, η αύξηση των κρατικών δαπανών (χρηματοδοτημένη, φυσικά, από χρέη) θα προκαλούσε μια μόνιμη ώθηση στην απασχόληση. Η πρόσφατη εμπειρία της Ελλάδας, ωστόσο, υποδεικνύει το αντίθετο. Η τεράστια αύξηση των κρατικών δαπανών από το 2006 έως την περίοδο 2009-2013 παρήγαγε πράγματι βελτίωση της απασχόλησης, αλλά αυτή δε διατηρήθηκε.
Το πραγματικό πρόβλημα είναι πως η κυβέρνηση θα χρειαζόταν να εκδώσει ομόλογα για να χρηματοδοτήσει τις επιπλέον δαπάνες. Υποθέτοντας πως υπάρχει ένα όριο στην προθυμία των ξένων επενδυτών να αγοράσουν αυτά τα ομόλογα, θα αναγκάζονταν να τα αγοράσουν οι έλληνες. Σε μια οικονομία χωρίς εφόδια για ανάπτυξη, ο πλούτος των νοικοκυριών σε σχέση με τους μισθούς θα εκτοξευόταν και η προσφορά εργασίας θα συρρικνωνόταν, προκαλώντας συστολή της απασχόλησης.
Συνεπώς, η αύξηση των δαπανών δεν είναι η λύση για τα δεινοπαθήματα της Ελλάδας, όπως ακριβώς και η μείωση των δαπανών δεν ήταν το αίτιο. Ποια είναι η λύση, τότε; Κανένας βαθμός αναδιάρθρωσης του χρέους, είτε ακόμη και συγχώρεσης του χρέους, δε θα αρκέσει για να επιτευχθεί ευημερία (υπό τη μορφή χαμηλής ανεργίας και υψηλής εργασιακής ικανοποίησης). Αυτά τα μέτρα θα βοηθούσαν την Ελλάδα μόνο στο να αναζωογονήσει τις κρατικές δαπάνες. Τότε, ο αποχαυνωτικός κορπορατισμός της οικονομίας – πελατειακό σύστημα και ευνοιοκρατία στον δημόσιο τομέα και παγιωμένα συμφέροντα και προστατευμένες ελίτ στον ιδιωτικό τομέα – θα κέρδιζε μια νέα πνοή ζωής. Η ευρωπαϊκή αριστερά μπορεί να το υποστηρίζει αυτό, αλλά δε θα ήταν σε καμία περίπτωση προς το συμφέρον της Ευρώπης.
Η λύση πρέπει να βρίσκεται στην υιοθέτηση των σωστών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεις. Είτε οι μεταρρυθμίσεις που επιδιώκουν τα μέλη της ευρωζώνης αυξάνουν τις πιθανότητες να πάρουν πίσω τα χρήματα που έχουν δανείσει είτε όχι, αυτοί οι πιστωτές έχουν πολιτικό και οικονομικό συμφέρον στην επιβίωση και ανάπτυξη της νομισματικής ένωσης. Θα πρέπει επίσης να είναι έτοιμοι να βοηθήσουν την Ελλάδα με το κόστος της εκπλήρωσης των απαραίτητων αλλαγών.
Είναι όμως η ίδια η Ελλάδα αυτή που θα πρέπει να αναλάβει την ευθύνη αυτών των μεταρρυθμίσεων. Υπάρχουν κάποια ενθαρρυντικά δείγματα πως ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας είναι πρόθυμος να αναλάβει αυτό το έργο. Αλλά θα χρειαστεί να αντιληφθεί τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις. Η Ελλάδα πρέπει να διαλύσει τις κορπορατιστικές ρυθμίσεις και πρακτικές που παρεμποδίζουν την οποιαδήποτε καινοτομία και επιχειρηματικότητα θα μπορούσε να αναδυθεί. Η γαλουχία ενός πλήθους ευφάνταστων καινοτόμων και δραστήριων επιχειρηματιών απαιτεί την υιοθέτηση ενός οράματος μιας ριψοκίνδυνης ζωής με δημιουργικότητα και ανακαλύψεις.
sofokleous10.gr
Γίνετε μέλη στη σελίδα μας στο Facebook: https://www.facebook.com/123kyklopas
http://kyklwpas.blogspot.gr/
0 Σχόλια